چالش بر سر صیانت از ارگ علیشاه تبریز، جدال بر سر عمارت مسعودیه تهران، حفظ ویلای نمازی از شر هتل‌سازی در تهران، ناتوانی از مقابله با تخریب خانه ملکه توران، همسر رضاشاه، وضعیت خانه رهنما، ترک برداشتن کاخ صاحبقرانیه به‌دلیل برج‌سازی‌، برداشت بی‌رویه آب برای احداث بلندمرتبه‌ها، بازگرداندن آثار تاریخی ایران از کشورهای دیگر و البته درخواست‌های رئیس جدید سازمان میراث فرهنگی برای تشکیل پرونده ثبت جهانی آثاری که در ذهنیت او ارزش ثبت جهانی شدن داشتند، داستان سال گذشته سازمان میراث فرهنگی بود.

موزه

خبرگزاري ايسنا ديروز در گزارشي تمامي وعده‌هاي بر زمين مانده و ناديده انگاشتن پيشنهادات جدي براي صيانت از آثار تاريخي و فرهنگي كشور و دستورات بر زمين مانده در سازمان ميراث فرهنگي را در سال95 بررسي كرد و براساس آن مشخص شد كه بخشي از وعده‌هاي سال گذشته در آن سازمان بر زمين مانده و اجرايي نشده است.

براساس اين گزارش، فروردين‌ماه سال95 دكتر مهدي حجت، بنيانگذار سازمان ميراث فرهنگي و معاون ميراث فرهنگي اين سازمان در ابتداي روي كار آمدن دولت جديد پيشنهاد كرد كه براي حفظ و صيانت از بناهاي تاريخي بايد حقوق مالكان بناها و بافت‌هاي داراي ارزش تضمين شود. براساس پيشنهاد او، دولت سهم واقعي خود را بايد براي ابنيه تاريخي مي‌پرداخت و با تخصيص اعتبار و معافيت از پرداخت عوارض، مالكان خانه‌هاي تاريخي را به جاي فروش يا تخريب آثار به همراهي در طرح حفظ ابنيه تاريخي ترغيب مي‌كرد. اما اين پيشنهاد هيچ‌گاه اجرايي نشد و از سوي سازمان ميراث فرهنگي ناديده انگاشته شد.

همان زمان نيز يك عضو كميته فني بافت‌هاي واجد ارزش شوراي‌عالي معماري و شهرسازي كه پيش‌تر مديركل دفتر حفظ و احياي بافت‌ها و بناهاي تاريخي سازمان ميراث فرهنگي بود، پس از پيگيري موضوع تخريب بافت تاريخي شيراز بركنار شد و استعفا كرد. او به شوراي‌عالي معماري و شهرسازي رفت و از سازمان ميراث فرهنگي خواست تا فهرست دقيق آثار ملي و جهاني واجد ارزش و در خطر در اختيار شوراي‌عالي معماري و شهرسازي گذاشته شود تا صيانت از اين آثار تحكيم شود.

سياوش صابري گفته بود: شوراي‌عالي معماري و شهرسازي و كميسيون ماده ۵ استان‌ها 2مرجعي هستند كه ميراث‌فرهنگي، صنايع‌دستي و گردشگري براي اعمال وظايف خود در حفظ ابينه و بافت‌هاي تاريخي با آنها همكاري مي‌كند، به همين‌ دليل ضرورت دارد بخشي از نظارت‌هايي كه بايد براي آثار واجد ارزش اعمال شود، توسط مراجع تصميم‌گير به دقت صورت گيرد. به گفته او، اين فهرست‌ مي‌تواند به كساني‌كه طرح‌هاي توسعه‌شهري را طراحي و اجرا مي‌كنند كمك ‌كند به شيوه صحيح اقدام كنند. اين درخواست نيز شنيده نشد و اين فهرست در اختيار شوراي‌عالي معماري و شهرسازي ايران قرار نگرفت.

هفتم فروردين ماه، رجبعلي خسروآبادي، مديركل ميراث فرهنگي و گردشگري استان تهران نيز درخواست ايجاد موزه تخصصي استان تهران را ارائه كرد و با اشاره به آماري كه مرجع آن مشخص نيست، اعلام كرد: ۹۸درصد تهراني‌ها خواستار ايجاد موزه تهران شده‌اند. درخواست مديركل ميراث فرهنگي استان تهران در شرايطي مطرح شد كه حتي اداره كل موزه‌ها و اموال منقول سازمان ميراث فرهنگي كشور استراتژي هر خانه يك موزه را مطرح كرده و از ايجاد موزه‌هاي مختلف در سراسر كشور خبر داده بود. استان تهران اما هنوز صاحب موزه تخصصي خود نشده است.

سيدمحمد بهشتي، رئيس پژوهشگاه ميراث فرهنگي و گردشگري كشور نيز كه سال‌ها پيش‌تر از روساي جديد سازمان ميراث فرهنگي، سكانداري اين سازمان را عهده‌دار بود، ۱۶ فروردين‌ماه سال گذشته از اميد خود براي گشايش در ميراث فرهنگي سخن گفته و اعلام كرده بود كه همه اميد اين بود كه در برنامه پنج‌ساله ششم گشايش جدي در حوزه ميراث فرهنگي و به‌تبع آن در پژوهشگاه ميراث و گردشگري اتفاق بيفتد كه به‌دليل مشكلاتي كه دولت با آن مواجه است، نشانه‌هاي متقاعد كننده‌اي مشاهده نشد. بدين‌ترتيب مشخص است كه سازمان ميراث فرهنگي در برنامه ششم توسعه نيز نتوانسته است آنطور كه شايسته بخش‌هاي مرتبط با آن سازمان است گام بردارد.

۲۲فروردين سال گذشته نيز محمدحسن طالبيان، معاون ميراث فرهنگي كشور از نگراني‌ها در حوزه ميراث فرهنگي خبر داد و گفت كه مبادا بافت تاريخي شيراز در اطراف شاهچراغ، به وضعيت بافت تاريخي مشهد در اطراف حرم مطهر امام‌رضا(ع) دچار شود. او همچنين نگراني‌هايي درباره ميدان مشق تهران و بي‌توجهي ‌۱۵ساله به كاخ گلستان مطرح كرد. طالبيان همچنين برگزاري كنگره تاريخ معماري و شهرسازي و انجام كار مشترك با كشورهاي صاحب‌نام در حوزه مرمت، همكاري آموزشي و نمايشگاهي با موزه لوور، ساماندهي زيرزمين موزه ملي و نزديك كردن ميدان مشق و ساختمان‌هاي وزارت خارجه به تبصره‌هاي چند سال گذشته، روشن كردن لوكوموتيو ثبت و حريم، ساماندهي اموال منقول فرهنگي كه سال۹۳ توسط جهانگيري معاون اول رئيس‌جمهور ابلاغ شده بود و توجه ميراث فرهنگي به ميراث ورزش را از مهم‌ترين اولويت‌هاي اين معاونت در سال 95خواند كه براساس اين گزارش، اين وعده‌ها به جز آغاز طرح ساماندهي زيرزمين موزه ملي ايران و برپايي برخي كنگره‌هاي معماري و شهرسازي عملي نشده است.

محمدرضا كارگر، مديركل اداره موزه‌ها در سازمان ميراث فرهنگي نيز گفته بود كه موزه ملي ايران را آزاد مي‌كند. او گفته بود: آزاد كردن موزه ملي ايران در گرو انتقال آثار باستان‌شناسي شهرهاي مختلف كشور به نقاط مبدأ است. اما اين وعده نيز اجرايي نشد.

سيدبيوك موسوي، مدير مجموعه فرهنگي تاريخي سعدآباد نيز سال گذشته از مسعود سلطاني‌فر، رئيس وقت سازمان ميراث فرهنگي و وزير كنوني ورزش و جوانان خواست تا تكليف موزه هداياي روساي جمهوري كه در دوره احمدي‌نژاد اموال آن جابه‌جا شد و مشخص نيست وضعيت آثار چگونه است، روشن شود و او نيز وعده داد تا موضوع گشايش مجدد اين موزه را پيگيري كند كه هنوز اين وعده محقق نشده است.

تصويب «خواهرخواندگي اجتماعات محلي ايران با روستاهاي دورافتاده دنيا نيز در نشست ميراث ناملموس در خردادماه سال گذشته انجام شد و پيش‌نويس آيين‌نامه و قوانين و مقررات خواهرخواندگي اجتماعات محلي در مركز ميراث فرهنگي ناملموس به تصويب رسيد كه از سرانجام اين مصوبه نيز خبري در دست نيست.

پنجم تيرماه سال گذشته بود كه اجراي سند باززنده‌سازي محدوده‌هاي تاريخي - فرهنگي براي نخستين‌بار در پژوهشگاه سازمان ميراث فرهنگي خبري شد و محمدسعيد ايزدي، معاون وزير راه و شهرسازي آن‌را اعلام كرد. او با اشاره به تعيين محدوده ۱۶۸شهر تاريخي كشور گفته بود: در اين طرح براي نخستين‌بار محدوده تاريخي شهرها در شوراي معماري شهرسازي تصويب و مقرر شد سياست‌هاي مواجهه با آنها تعيين و در نتيجه، فرايند ساخت‌وساز و حفاظت از اين محدوده‌ها كنترل شود كه اين خبر هم سرانجامي نداشت.

جدال بر سر عمارت مسعوديه تهران و بازپس‌گيري آن براي مرمت و احياي اين مجموعه، ميان صندوق احيا و بهره‌برداري از اماكن تاريخي و فرهنگي با شركت عظام كه قرار بود پس از مرمت اين بنا اقدام به بهره‌برداري از آن كند اما به تعهد خود عمل نكرد، سرانجام با حكم قضايي پايان يافت و قرارداد آن فسخ شد. صندوق احيا و بهره‌برداري از اماكن تاريخي اكنون در اين عمارت تاريخي مستقر شده و مشخص نيست تاكنون چه اقداماتي براي مرمت از اين اثر تاريخي با شكوه پايتخت صورت گرفته است.

سيداحمد محيط‌طباطبايي، رئيس كميته ملي موزه‌هاي ايران نيز در ۲۶تيرماه سال گذشته از تهيه فهرست قرمز ايران خبر داد. كتاب قرمز جهاني كه در اختيار پليس اينترپل قرار مي‌گيرد مشتمل بر آثار سرقت شده يا قاچاق شده است تا با ردگيري اينترپل امكان بازگرداندن آنها به كشور مبدأ فراهم شود. فهرست قرمز نيز به‌رغم وعده رئيس ايكوم ايران هنوز تهيه نشده است.

به‌رغم وعده‌هاي عملي نشده اما موفقيت‌هاي خوبي نيز در سازمان ميراث فرهنگي به‌دست آمد كه نمونه آنها ثبت جهاني قنات‌هاي ايراني، ثبت جهاني بيابان لوت و گرفتن يكي از كرسي‌هاي يونسكو توسط ايران بود. اما خبرهاي بد همچنان ادامه يافت و پس از چندين‌ماه پيگيري رسانه‌ها خانه ثبت‌ملي شده همسر رضاشاه كه به خانه توران شهرت داشت، شبانه تخريب شد. مالك اين بنا كميته امداد امام خميني (ره) بود و سازمان ميراث فرهنگي موفق به حفظ اين بنا نشد.

سرقت از بناهاي تاريخي نيز ادامه يافت و كاشي‌هاي تاريخي خانه صديق اعلم، مسجد قنبرعلي‌خان، مسجد معمارباشي، خانه قيصري، حمام كشوري و تزيينات در ورودي مسجد سپهسالار ربوده شدند و يگان حفاظت ميراث فرهنگي تاكنون خبري از يافتن آنها منتشر نكرده است.آذرماه سال گذشته نيز خبر رسيد كه ويلاي نمازي تنها اثر جيو پونتي، معمار ايتاليايي در خاورميانه كه ۵۶ سال پيش در تهران ساخته شد، با حكم ديوان عدالت اداري از ثبت ملي خارج شد تا به جاي آن هتل 5ستاره ساخته شود.

تخريب مهديه عابدزاده مشهد نيز كه قدمت آن با مدرسه فيضيه قم برابري مي‌كرد از ديگر خبرهاي حوزه ميراث فرهنگي بود كه هيچ‌كس توان جلوگيري از آن را نداشت. بهمن‌ماه گذشته نيز تعدي به حريم درجه يك ارگ عليشاه تبريز براي ساخت پاركينگ خبرساز شد و سازندگان پاركينگ حتي اجازه ورود برخي باستان‌شناس‌ها را به اين محدوده ندادند و همچنان در برابر دستور مقامات ميراث فرهنگي براي صيانت از اين بناي تاريخي كه نام آن در سفرنامه ناصرخسرو نيز آمده است، مقامت مي‌كنند. پس از سال‌ها بي‌توجهي به كتيبه شاپور يكم در تنگه براق شيراز نيز پژوهشگاه سازمان ميراث فرهنگي اسفندماه گذشته اعلام كرد: نابودي در چند قدمي اين كتيبه باستاني است.

کد خبر 366434

برچسب‌ها

پر بیننده‌ترین اخبار فرهنگ عمومی

دیدگاه خوانندگان امروز

پر بیننده‌ترین خبر امروز

نظر شما

شما در حال پاسخ به نظر «» هستید.
captcha